Επενδύσεις σε Γη και Οικόπεδα

Η επένδυση σε γη/οικόπεδα είτε ως αγορά για μελλοντική υπεραξία (μεταπώληση με κέρδος) ή/και για σκοπούς ανάπτυξης, μέχρι πρόσφατα αποτελούσε ένα είδος εθνικού σπορ.  Αυτό δικαιολογείτο και από τις συνεχείς αυξήσεις σε αξίες για τέτοιου είδους κτήματα, όπου οι τιμές αυξάνονταν με πολύ γοργούς ρυθμούς μέχρι το έτος 2008/2009.

Από το ξεκίνημα της ύφεσης (μετά το έτος 2008), η ζήτηση για τέτοια κτήματα μειώθηκε αισθητά, με ελάχιστες πράξεις που σχεδόν παγοποίησε τις αξίες, ενώ η ζήτηση για γεωργικά κτήματα/οικόπεδα-αναπτυξιακά κτήματα χωρίς άμεσες προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης, έφθασε τον πάτο.  Αν και η αγορά άρχισε να ανακάμπτει από τα τέλη του 2016/2017, οι τιμές παραμένουν σε πιο κάτω της προ της ύφεσης επίπεδα (με εξαιρέσεις στην Λεμεσό και ορισμένα αναπτυξιακά κτήματα).

Σήμερα η ζήτηση κατευθύνεται προς κενά οικόπεδα για ιδιοκατοίκηση τα οποία βρίσκονται περιφερειακά των πόλεων ως επίσης και οικιστικά οικόπεδα για ανέγερση πολυκατοικιών σε οικόπεδα με συντελεστή δόμησης ως ελάχιστο 100% - 120% που ελκύουν ιδιαίτερα developers για ανέγερση μονάδων για τους ντόπιους, ενώ η ζήτηση/ ανάπτυξη για ξένους, κατευθύνεται για οικόπεδα/κτήματα προς ανάπτυξη πύργων κ.λπ στις παραλιακές περιοχές.

Τα εμπορικά οικόπεδα δεν έχουν ιδιαίτερα άμεσο ενδιαφέρον λόγω της υπερπροσφοράς που υπάρχει για καταστήματα και χωρίς ευρεία ζήτηση για αγορά γραφείων.  Κτήματα σε τουριστικές περιοχές έχουν μια καλή ζήτηση, ακολουθώντας τόσο την πρόσφατη επιτυχία του τουρισμού, όσο και την ζήτηση για εξοχικά (σε επιλεγμένες περιοχές).

Κτήματα πλησίον/επί της παραλίας με αμμώδη παραλία, πλησίον στις μαρίνες κ.λπ, δείχνουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αν και η προσφορά για τέτοια ακίνητα είναι περιορισμένη.

Η κύρια προσφορά που υπάρχει, προέρχεται κυρίως από τις τράπεζες και τα διάφορα επενδυτικά ταμεία (Gordian/APS κ.λπ).

Η βιομηχανική γη δεν βρίσκεται σε έτοιμη ζήτηση, εκτός από εκείνη που βρίσκεται πλησίον στο Λιμάνι της Λεμεσού και Λάρνακας, ενώ η προσφορά που υπάρχει για βιομηχανικές οικοδομές (και σε σχετικά χαμηλές τιμές) περιορίζει το ενδιαφέρον για βιομηχανικά τεμάχια.

Η πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργού Εσωτερικών περί της αναμενόμενης αύξησης του συντελεστή δόμησης κατά 20%, έχει προσθέσει στην προοπτική της μελλοντικής ανάπτυξης και έτσι ιδιοκτήτες κατάλληλων τεμαχίων κρατούν αυτά τα ακίνητα προς διάθεση για το μέλλον (όχι γρηγορότερα από 1-2 χρόνια) για την αύξηση του συντελεστή δόμησης.  Ταυτόχρονα τα τελευταία κίνητρα που προσφέρονται για την Προσιτή Κατοικία για αγορά/ενοικίαση είναι ενθαρρυντικά (εάν κάποιος μελετήσει τα κίνητρα αυτά, θα διαπιστώσει ότι στις πλείστες των περιπτώσεων είναι «άνθρακας ο θησαυρός»).  Παρόλο τούτου για εκείνα τα γήπεδα που μπορούν να αναπτυχθούν, έχουν μια αυξητική τάση ζήτησης.

Η οικιστική ανάπτυξη φαίνεται να είναι ο μπροστάρης ιδιαίτερα για τεμάχια προς ανάπτυξη, πλησίον των Πανεπιστημίων και τοπικών Κολλεγίων.  Αυτήν την στιγμή, τα κτήματα αυτού του είδους έχουν το πιο «ξεκάθαρο» μέλλον και οι αυξητικές τάσεις των ενοικίων (30% τα τελευταία 2 χρόνια) είναι ένα θετικό στοιχείο, ενώ αν και η προσφορά για φοιτητικά διαμερίσματα είναι αυξητική, η αύξηση του αριθμού των φοιτητών είναι σε πιο γοργούς ρυθμούς, διασφαλίζοντας την πληρότητα τους και για το μέλλον.

Το μεγάλο ερώτημα είναι γήπεδα/οικόπεδα κατάλληλα για τους «πύργους».  Όπως εξελίσσεται το θέμα των διαβατηρίων (όπως έχει αρχίσει να διαφαίνεται η μείωση της ζήτησης για τις μονάδες τους) παραμένουν σε κάποια στασιμότητα και θα εξαρτηθεί πως αυτό το θέμα θα εξελιχθεί στο άμεσο μέλλον (αν και η ζημιά έχει γίνει).  Είμαστε της άποψης ότι η αρνητική κατάσταση που παρουσιάζεται, τόσο από τους ντόπιους «μικροπολιτικούς», όσο και η προσφορά παρόμοιων σχεδίων διαβατηρίων από αγορές νεοεισερχόμενες στον τομέα (ίδε Ελλάδα), θα επηρεάσει αρνητικά την αγορά.

Ο μεγάλος χαμένος της παρέας είναι τα γεωργικά κτήματα τόσο με τους αυξημένους περιορισμούς για μελλοντική ανάπτυξη (και καλά υπάρχουν ακόμα), όσο με την αβεβαιότητα της γεωργίας (αν και το χαλούμι προσφέρει μια καλή προοπτική για επένδυση και άλλου είδους γεωργικές αναπτύξεις (ίδε Αλόη-Κρήτη), παπουτσοσυκιές, προϊόντα ελιάς/ χαρουπιών κ.λπ, είναι εναλλακτικές επενδύσεις για τους λάτρεις της γεωργίας που έχουν μεράκι.  Έχει όμως η γεωργία αυξημένους κινδύνους (τόσο λόγω καιρικών συνθηκών, όσο και από τους επενδυτές που δεν μπορούν να αναμένουν μια απόδοση της γεωργίας για εισοδήματα - πριν από 3-5 χρόνια).  Υπάρχουν βεβαίως οι ρομαντικοί εκείνοι επενδυτές που επενδύουν σε κρασιά και προέρχονται (όπως και για τις υπόλοιπες χρήσεις) από εκείνους που έχουν περίσσευμα χρημάτων για επένδυση.  Ανεξαρτήτως των πιο πάνω, -δυστυχώς για την γεωργία-, οι τιμές των χωραφιών παραμένουν ακόμη σε υψηλά επίπεδα (για γεωργικούς σκοπούς) που έστω με μια μέση τιμή αγοράς στα €3-€5/τ.μ. είναι ψηλό κόστος για την γεωργία (ίσως να είναι ιδιαίτερα προσεκτή για μεγάλα κτήματα όπου προσφέρει την δυνατότητα παραγωγής κλίμακας).  Προς τούτο ίδε παράδειγμα γνωστού δικηγόρου της Λευκωσίας για κρασί, την επένδυση στο ΄Ομοδος σε λάδι από τον οίκο Δαβίδ στον Ατσά (που πλασάρεται ως το καλύτερο του κόσμου)  κ.λπ. 

Η μείωση του καταθετικού τόκου και μάλιστα σε αρνητικά επίπεδα στον άμεσο ορίζοντα, είναι ο λόγος για τον οποίο οι επενδυτές με περισσεύματα σε χρήματα στρέφουν την προσοχή τους σε άλλες μορφές επένδυσης, ενώ τα γεγονότα του Bail In είναι ακόμη στις πρόσφατες θύμισες, όπως είναι και οι επενδύσεις σε μετοχές.  Αυτά και άλλα προκαλούν ορισμένους επενδυτές να διερευνήσουν άλλες μορφές επένδυσης, άγνωστες για εμάς (ίδε Ισραηλινούς για ενδιαφέρον επένδυσης για παπουτσοσυκιές στην ευρύτερη περιοχή Νατά, Ελλαδίτες για επενδύσεις σε αλόη κ.λπ που εξελίσσεται σε βιομηχανία σε καλλυντικά κ.α., ενώ η πρόσφατη επένδυση του Πανεπιστημίου Κύπρου στην γεωργία (ίδε χαρουπιές και τα ανάλογα προϊόντα) είναι αξιοπρόσεκτη που βάσει της εξέλιξης της, θα ανοίξει ορίζοντες και για άλλους.